روغن موتور آسانسور از موارد مصرفی در سیستم آسانسور می‌باشد و موتور آسانسور نیز از مهم‌ترین قطعات آسانسور است. از این رو کارکرد سالم و صحیح آن برای آسانسور حائز اهمیت است. در ایران به دلایل مزایای موتور گیربکس، استفاده از آن به مراتب بسیار متداول‌تر از سایر موتورهای آسانسور است. موتورهای گیربکس نیز از آن دسته موتورهای الکترومکانیکی است که برای کارکرد با کیفیت خود نیاز به روغن و روغن کاری دارند. روغن موتور آسانسور متناسب با فاکتورهای نظیر نوع چرخ‌ دنده ی موتور انتخاب می‌شود. همچنین روغن‌کاری موتور آسانسور حتما باید توسط سرویس‌کار آسانسور انجام شود. در تعویض روغن موتور آسانسور باید نکات ایمنی حتما رعایت شوند تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود. 

دلایل روغن‌کاری موتور آسانسور

موتور آسانسور نیز همانند ریل راهنمای آسانسور نیاز به روغن‌کاری دوره‌ای دارد. موتورهای گیربکس به دلیل داشتن چرخ دنده‌ نیاز به روغن‌کاری دارند. روغن موتور آسانسور باعث کاهش اصطکاک چرخ‌ دنده‌ها می‌شود. بطور کلی موارد زیر را می‌توان به عنوان دلایل اصلی تعویض روغن موتور آسانسور برشمرد:

• روانکاری چرخ دنده‌ها
• پیشگیری از زنگ زدن اجزای موتور گیربکس آسانسور
• کاهش ضربه و تکانه اجزا
• کاهش مصرف برق و انرژی
• کاهش اصطکاک
• افزایش طول عمر قطعات آسانسور
• پاک زدایی ذرات ناشی از سایش قطعات بر یکدیگر

البته نوع چرخ‌ دنده‌ی موتور برای انتخاب نوع روغن موتور آسانسور بسیار اهمیت دارد. چرخ ‌دنده‌های موتورهای گیربکس آسانسور را به ۲ دسته کلی زیر تقسیم بندی می‌کنند:

موتور آسانسور با چرخ‌دنده ریز و کوچک

در حالتی که موتور آسانسور دارای چرخ ‌دنده‌های ریز و کوچک است باید از روغن موتور آسانسور استفاده شود که غلظت کمتری داشته باشد. استفاده از روغن موتور آسانسور که دارای غلظت کمتر است در این نوع چرخ ‌دنده‌ها باعث کاهش فشار به موتور می‌شود.

موتور آسانسور با چرخ دنده درشت و بزرگ

در این نوع چرخ‌ دنده‌ها باید از روغن موتور آسانسوری استفاده شود که غلظت بالاتری داشته باشد. هرچه روغن موتور آسانسور از غلظت بیشتری برخوردار باشد در برابر افزایش دمای حاصل از اصطکاک چرخ ‌دنده‌ها از خود مقاومت بهتر و بیشتری نشان می‌دهد

انواع روغن موتور آسانسور

برندهای مختلف روغن موتور آسانسور را می‌توان بر اساس نوع روغن آ ن‌ها به ۳ دسته زیر تقسیم بندی نمود:

• نوع ترکیبی و شیمایی (Synthetic)
• نوع طبیعی (Mineral)
• نوع اتوماتیک

روغن موتور طبیعی آسانسور

همانطور که از نام روغن موتور طبیعی آسانسور(Mineral) پیداست، این روغن از تقطیر و فرآوری نفت بدست می‌آید که کاربرد آن بیشتر در صنعت خودروسازی و موتور خودروهاست.

روغن موتور شیمیایی آسانسور

 اما روغن‌های ترکیبی (Synthetic) در آزمایشگاه‌های شیمیایی تولید می‌شوند و برای انواع موتور آسانسور کارایی بهتری دارند. مزایای روغن‌های شیمیای موتور آسانسور عبارت است از:

• تحمل حرارتی بالاتر
• طول عمر بهتر
• کیفیت بیشتر

روغن موتور اتوماتیک آسانسور

این نوع روغن موتورها به گونه‌ای عمل می‌کنند که با تغییر دما و حرارات غلظت‌شان نیز تغییر می‌کند. در اصطلاح به این نوع روغن موتور‌های آسانسور، روغن موتور پویا نیز گفته می‌شود و در فصول سرد و گرم سال نسبت به دما بازدهی موتور آسانسور را بهبود می‌بخشند.

کدام نوع روغن موتور را انتخاب کنیم؟

پیش از این در مقاله‌ی جامع پلاک خوانی موتور آسانسور در مورد مشخصات فنی و سایر ویژگی‌های موتور صحبت شد. یکی از این مشخصات نوع روغنی است که برای موتور آسانسور مناسب است. در پلاک موتور آسانسور موارد زیر را پیرامون روغن موتور آسانسور می‌توان مشاهده کرد:

• ظرفیت و میزان روغن مورد نیاز
• غلظت روغن
• کیفیت روغن

بنابراین در تهیه روغن موتور آسانسور باید ابتدا پلاک موتور آسانسور را به دقت بررسی کرد و بهترین نوع روغن را متناسب با مشخصات روغن موتور مورد نیاز تهیه نمود.

زمان تعویض روغن موتور آسانسور

بهترین مرجع و راهنما برای زمان تعویض روغن موتور آسانسور، کاتالوگ راهنمای موتور آسانسور است. در اغلب کاتالوگ‌ها زمان تعویض روغن موتور آسانسور را ۲ سال پس از نصب اولیه و آخرین تعویض روغن عنوان کرده‌اند. اما با توجه به شرایط آب و هوایی کشور و بر اساس تحقیقات میدانی در صورتی که دمای کارکرد موتور ۸۵ درجه سانتی باشد نیاز است که روغن موتور آسانسور هر ۲۰ ماه یک بار تعویض شود. البته گاهی ممکن است این زمان کوتاه شود. برای این موضوع باید در تمامی مراحل سرویس آسانسور، روغن موتور آسانسور و کیفیت آن توسط سرویس‌کار آسانسور بررسی و سنجیده شود.

علائم خرابی روغن موتور آسانسور

پیش از اینکه علائم خرابی روغن موتور آسانسور را مرور کنیم یک بار دیگر تاکید می‌کنیم که همانند تشخیص خرابی موتور آسانسور، تشخیص خرابی روغن موتور آسانسور توسط سرویس‌کار آسانسور در سرویس‌های دوره ای آسانسور انجام می‌شود. اما برخی از علائم که نشان می‌دهد روغن موتور خراب شده و زمان تعویض آن فرا رسیده است را می‌توان لیست زیر در نظر گرفت:

• پیدا کردن حالت خمیری
• طلایی رنگ شدن روغن
• مشاهده ذرات پودر شده برنز در روغن
• مشاهده خرده‌های فلزی در روغن

نکات مربوط به  تعویض روغن موتور آسانسور

• تعویض روغن موتور آسانسور بایستی توسط سرویس‌کار آسانسور صورت بگیرد.
• با استفاده از گیج شیشه‌ای کنار موتور می‌توان میزان روغن موتور آسانسور را بررسی نمود.
• پیش از تعویض روغن موتور آسانسور باید ابتدا تابلو برق آسانسور را از مدار خارج نمود.
• تحت هیچ عنوان نباید روغن موتورهای مدل‌های مختلف را با یکدیگر مخلوط کرد.
• عدم استفاده از روغن موتورهای خودرو مخصوص احتراق برای موتورهای آسانسور.
• پیش از تخلیه روغن موتور یک ظرف با ظرفیت ۳ تا ۴ لیتری را برا جمع آوری روغن‌های معیوب تهیه کنید.
• استفاده از قیف سبب می‌شود که هنگام تعویض روغن، محفظه موتور یا کف موتور خانه آلوده نشود.
• پاک کردن محظفه و شاسی موتور آسانسور و کف موتورخانه از روغن و کثیفی‌های پیش آمده.
• در نهایت روغن سوخته موتور آسانسور را به یکی از مراکز تعویض روغن برده و با روغن نو معاوضه کنید.